Słuch umożliwia porozumiewanie się, rozwój mowy, a także pozwala czuć się bezpiecznie, alarmując o zagrożeniu. Daje możliwość odczytywania rzeczywistości dźwiękowej, w której zanurzony jest człowiek, a także stanowi gwarant jego prawidłowego rozwoju psycho-społecznego. Narząd słuchu poprzez obecność błędnika odpowiada również za zmysł równowagi. Z pomocą ucha odbierane są fale dźwiękowe, które następnie zostają przekształcone w drgania mechaniczne, a końcowo w impulsy nerwowe. Taki proces warunkuje poprawny odbiór dźwięku, a możliwe jest on dzięki szczególnej budowie narządu słuchu.

Budowa narządu słuchu i funkcje ucha

Budowa narządu słuchu jest bardzo skomplikowana. Ucho człowieka w swojej anatomii dzieli się na trzy części: zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne. 

Ucho zewnętrzne składa się z widocznej na zewnątrz małżowiny usznej i przewodu słuchowego. Małżowina pełni funkcję ochraniającą wewnętrzne części ucha, a także skupia fale dźwiękowe i przekazuje je dalej do przewodu słuchowego.

Ucho środkowe zbudowane jest z jamy, w której umieszczone są trzy kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Mimo niewielkich rozmiarów pełnią one istotną rolę dla zmysłu słuchu. Za ich pomocą odbierane i przenoszone są drgania akustyczne. W uchu środkowym obecna jest również trąbka słuchowa, której zadaniem jest wyrównywanie ciśnienia między wnętrzem ucha a światem zewnętrznym.

Ucho wewnętrzne zbudowane jest z przedsionka, kanałów półkolistych oraz ślimaka. Przedsionek odgrywa najważniejszą rolę w procesie równowagi. Ślimak, podobnie jak przedsionek, wypełniony jest endolimfą. Wewnątrz niego znajduje się narząd Cortiego, który odpowiada za prawidłowe słyszenie – jego funkcją jest bowiem zmiana drgań w impulsy nerwowe. 

Jakość słuchu na różnych etapach życia

Narząd słuchu jest poprawnie wykształcony już w życiu płodowym. Chwilę po urodzeniu badanie słuchu jest jednym z podstawowych, jakie wykonuje się noworodkowi. U małego dziecka to właśnie prawidłowe słyszenie pozwala w naturalny sposób przyswajać mowę. Od początku życia daje poczucie bezpieczeństwa, związku ze światem zewnętrznym, umożliwia niemowlęciu rozróżnianie otaczających go dźwięków, głosu bliskich. Nauka dźwięków stale towarzyszących życiu dziecka jest gwarancją prawidłowego rozwoju zarówno intelektualnego, jak i psychicznego. Ważna jest więc obserwacja dziecka na późniejszym etapie oraz wczesne rozpoznanie jakichkolwiek nieprawidłowości. Badanie słuchu powinno być jednym z najważniejszych badań w poszczególnych etapach rozwoju każdego dziecka. Wcześnie wykryty ubytek słuchu może być prawidłowo zdiagnozowany i wyleczony bez utraty jakości życia.

Ubytki słuchu w wieku młodzieńczym mogą występować na skutek przebytych chorób, urazów, a także uwarunkowań genetycznych. Długotrwałe słuchanie głośnych dźwięków może także wpłynąć niekorzystnie na jakość słuchu. Głośna muzyka w słuchawkach oraz inne źródła wysokich dźwięków mogą doprowadzić do znacznych ubytków słuchu. 

Jakość słyszanych dźwięków często pogarsza się wraz z wiekem. Jest to proces fizjologiczny oraz nieodwracalny. Charakterystyczną cechą tych zmian jest postępujące w czasie, symetryczne uszkodzenie odbieranych dźwięków. Początkowo znacznie gorzej słyszalne są wysokie częstotliwości, a z upływem czasu konieczne jest korzystanie z aparatów słuchowych.

Zajrzyj do zakładek, by dowiedzieć się więcej na temat potencjalnych zagrożeń i problemów ze słuchem pojawiających się w poszczególnym wieku.